THỊ TRƯỜNG HÀNG HẢI TOÀN CẦU THÁNG 8/2025
Tháng 8/2025 chứng kiến thị trường hàng hải toàn cầu đứng trước một thực tế phức tạp: sự phân kỳ rõ rệt giữa các phân khúc chính và những thách thức địa chính trị không ngừng thay đổi. Đây không chỉ là một tháng của những con số, mà còn là một giai đoạn tái cấu trúc và thích nghi chiến lược của cả ngành.
VẬN TẢI CONTAINER: ÁP LỰC THỪA CUNG ĐÈ NẶNG LÊN CƯỚC PHÍ– Tháng Tám là giai đoạn thị trường container tiếp tục chịu áp lực lớn, đặc biệt là sau khi các hoạt động tích trữ hàng hóa (frontloading) kết thúc. Các chỉ số chính đều phản ánh sự suy giảm mạnh mẽ:
+ SCFI và WCI: Chỉ số Shanghai Containerized Freight Index (SCFI) ghi nhận mức giảm trên các tuyến châu Âu (-4.1%), Bờ Tây Mỹ (-3.1%) và Bờ Đông Mỹ (-1.6%) trong tuần cuối tháng. Tương tự, Drewry World Container Index (WCI) giảm 6% xuống còn 2.119 USD/FEU vào cuối tháng. Dữ liệu từ Xeneta cũng xác nhận giá cước giao ngay (spot rate) trên tuyến Viễn Đông – Bờ Đông Mỹ đã giảm 12.8% kể từ cuối tháng 7 .
+ Nguyên nhân gốc rễ: Áp lực giảm giá này chủ yếu đến từ tình trạng dư thừa năng lực đội tàu toàn cầu, khiến các hãng vận tải phải tăng cường hủy chuyến (blanked sailing) để hạn chế tốc độ trượt giá . Điều này cho thấy động lực cung đang lấn át hoàn toàn động lực cầu, tạo ra một sự mất cân bằng cơ bản trên thị trường.
VẬN TẢI HÀNG RỜI VÀ TÀU CHỞ DẦU: ĐỘNG LỰC TRÁI CHIỀU– Trong khi thị trường container “hạ nhiệt”, các phân khúc khác lại cho thấy một bức tranh đối lập:
+ Vận tải hàng rời (Dry Bulk): Chỉ số Baltic Dry Index (BDI) đã tăng lên mức 2025 vào cuối tháng 8. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi hoạt động mạnh mẽ của thị trường Capesize, nhờ nhu cầu từ các nhà khai thác mỏ và các chuyến hàng quặng sắt. Tuy nhiên, triển vọng dài hạn vẫn còn yếu do nền kinh tế Trung Quốc chậm lại và những thay đổi trong chính sách thương mại của Hoa Kỳ.
+ Vận tải dầu và sản phẩm (Tanker): Thị trường này có diễn biến hỗn hợp. Vận tải dầu thô (crude tanker) được dự báo sẽ phát triển cân bằng nhờ quyết định tăng sản lượng của OPEC+. Ngược lại, vận tải sản phẩm (product tanker) được dự kiến sẽ suy yếu do tốc độ tăng trưởng đội tàu nhanh chóng và quãng đường vận chuyển tấn-hải lý (tonne-mile demand) ngắn hơn sau khi Kênh đào Panama trở lại hoạt động bình thường.
KHỦNG HOẢNG ĐỊA CHÍNH TRỊ & THAY ĐỔI QUY ĐỊNH: RỦI RO HẰNG NGÀY– Các sự kiện địa chính trị và thay đổi chính sách đã tác động trực tiếp và liên tục đến ngành hàng hải trong tháng 8:
+ Khủng hoảng Biển Đỏ: Sau hai cuộc tấn công nghiêm trọng của Houthi trong tháng 7, cuộc khủng hoảng đã leo thang đáng lo ngại. Mặc dù đã tạo ra một “phí bảo hiểm rủi ro” lên giá cước, tình hình này không đủ để chống lại xu hướng giảm giá cơ bản của thị trường container . Cuộc khủng hoảng dự kiến sẽ kéo dài ít nhất đến năm 2026, buộc các doanh nghiệp phải xem xét lại chiến lược chuỗi cung ứng dài hạn.
+ Thay đổi Quy định Thương mại Mỹ
: Ngày 29 tháng 8, Hoa Kỳ đã đình chỉ miễn thuế de minimis cho tất cả các quốc gia, yêu cầu mọi lô hàng, bất kể giá trị, đều phải làm thủ tục nhập cảnh chính thức . Ngoài ra, Đạo luật UFLPA đã bổ sung 5 ngành mới vào danh sách giám sát, bao gồm lithium và đồng, cho thấy chính sách thương mại Mỹ đang mở rộng sự giám sát đối với chuỗi cung ứng năng lượng xanh.
: Ngày 29 tháng 8, Hoa Kỳ đã đình chỉ miễn thuế de minimis cho tất cả các quốc gia, yêu cầu mọi lô hàng, bất kể giá trị, đều phải làm thủ tục nhập cảnh chính thức . Ngoài ra, Đạo luật UFLPA đã bổ sung 5 ngành mới vào danh sách giám sát, bao gồm lithium và đồng, cho thấy chính sách thương mại Mỹ đang mở rộng sự giám sát đối với chuỗi cung ứng năng lượng xanh. + Làn sóng Quy định Môi trường : Các quy định môi trường mới tiếp tục định hình lại ngành hàng hải. Nổi bật là Khung IMO Net-Zero, được phê duyệt vào tháng 4 và dự kiến có hiệu lực vào năm 2027, sẽ là khung pháp lý đầu tiên kết hợp giới hạn khí thải bắt buộc và một cơ chế định giá carbon . Các quy định quan trọng khác có hiệu lực trong năm 2025 bao gồm FuelEU Maritime, EEDI Giai đoạn 3 và Công ước Hồng Kông về tái chế tàu.
: Các quy định môi trường mới tiếp tục định hình lại ngành hàng hải. Nổi bật là Khung IMO Net-Zero, được phê duyệt vào tháng 4 và dự kiến có hiệu lực vào năm 2027, sẽ là khung pháp lý đầu tiên kết hợp giới hạn khí thải bắt buộc và một cơ chế định giá carbon . Các quy định quan trọng khác có hiệu lực trong năm 2025 bao gồm FuelEU Maritime, EEDI Giai đoạn 3 và Công ước Hồng Kông về tái chế tàu.
CÔNG NGHỆ & KHẢ NĂNG PHỤC HỒI: KIM CHỈ NAM CHIẾN LƯỢC– Trong bối cảnh rủi ro gia tăng, công nghệ đã trở thành một công cụ chiến lược để xây dựng khả năng phục hồi. Các doanh nghiệp đang ưu tiên sử dụng các nền tảng hiển thị tích hợp để giảm “điểm mù” và phát hiện sớm các gián đoạn . Việc hoàn thành giao dịch điện tử Bill of Lading (EBL) đầu tiên tại Hoa Kỳ cũng là một cột mốc quan trọng, cho thấy ngành đang chuyển dịch sang các hệ thống số hóa để tăng cường minh bạch và giảm chi phí. Việc áp dụng các công nghệ như IoT và AI không chỉ nhằm mục đích tối ưu hóa hiệu suất mà còn là một phản ứng chiến lược đối với những bất ổn địa chính trị.
Tóm lại, tháng 8/2025 đã phơi bày một thị trường hàng hải đa tầng và đầy biến động. Các nhà quản lý và hoạch định chiến lược cần có một cái nhìn toàn diện, kết hợp phân tích kinh tế vĩ mô với các yếu tố địa chính trị và quy định. Đối với các doanh nghiệp, khả năng sống sót và phát triển sẽ phụ thuộc vào sự nhanh nhạy trong việc thích nghi với những thay đổi, ưu tiên số hóa và đầu tư vào các giải pháp bền vững.
Seafarer Club biên soạn tổng hợp từ các nguồn báo cáo thị trường hàng tuần của Fearnleys, Star Asia, Xclusiv, Athenian, Banchero Costa, Alibra, Intermodal, SSY, Gibson, Affinity, Best Oasis, GSM, Breakway, Agora, Helenic Shipping News.
