Marine News

TƯƠNG LAI NGÀNH HÀNG HẢI TRONG KỶ NGUYÊN SỐ: LỘ TRÌNH PHÁT TRIỂN DÀNH CHO THUYỀN VIÊN VIỆT NAM

Posted on by Hoi Quan Thuyen vien

TƯƠNG LAI NGÀNH HÀNG HẢI TRONG KỶ NGUYÊN SỐ: LỘ TRÌNH PHÁT TRIỂN DÀNH CHO THUYỀN VIÊN VIỆT NAM

Lời Mở đầu: Từ Singapore đến Tương lai của Thuyền viên Việt Nam

Tại Diễn đàn CEO Hàng hải diễn ra ở Singapore, một trong những câu hỏi cấp bách nhất của ngành vận tải biển hiện đại đã được đặt ra: khi trí tuệ nhân tạo (AI) và số hóa đang biến đổi sâu sắc lĩnh vực này, lực lượng lao động có thể thích ứng, nâng cao kỹ năng và phát triển như thế nào trong một tương lai hàng hải tập trung vào con người?. Sự kiện này không chỉ là một cuộc thảo luận của các nhà lãnh đạo, mà còn là một tín hiệu mạnh mẽ về một cuộc cách mạng đang diễn ra, tác động trực tiếp đến sự nghiệp của hàng triệu thuyền viên trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam.

Ảnh: Splash247

Báo cáo này không chỉ tường thuật lại những gì đã diễn ra tại diễn đàn. Thay vào đó, nó sẽ tiến hành phân tích sâu, diễn giải các xu hướng toàn cầu và đối chiếu với bối cảnh đặc thù của Việt Nam để cung cấp một “tấm bản đồ” chiến lược. Mục tiêu của báo cáo là trang bị cho thuyền viên Việt Nam những kiến thức, định hướng và công cụ cần thiết để không chỉ tồn tại mà còn phát triển vững mạnh trong cơn bão công nghệ.

Để thực hiện mục tiêu này, báo cáo được cấu trúc thành năm phần chính. Phần I sẽ phác họa bức tranh toàn cảnh về làn sóng chuyển đổi công nghệ đang tái định hình ngành hàng hải toàn cầu. Phần II sẽ đi sâu vào việc xây dựng chân dung và bộ kỹ năng cần thiết của một thuyền viên trong thời đại 4.0. Phần III sẽ phân tích những thách thức và cơ hội riêng biệt mà Việt Nam và lực lượng lao động hàng hải trong nước đang đối mặt. Phần IV sẽ đưa ra một lộ trình hành động cụ thể, chi tiết để mỗi thuyền viên có thể chủ động nâng cao năng lực. Cuối cùng, Phần V sẽ thảo luận về các yếu tố bền vững và toàn diện, hướng tới xây dựng một lực lượng lao động hàng hải Việt Nam vững mạnh cho tương lai.

Phần I: Làn Sóng Chuyển Đổi Toàn Cầu: Tái định hình Ngành Hàng hải

1.1. AI và Số hóa: Từ Viễn tưởng đến Ưu tiên Chiến lược Hàng đầu

Trí tuệ nhân tạo đã chính thức vượt qua ranh giới của khoa học viễn tưởng để trở thành một hiện thực không thể phủ nhận trong ngành hàng hải. Diễn đàn CEO Hàng hải tại Singapore đã xác nhận điều này một cách rõ ràng. Bằng chứng thuyết phục nhất cho sự thay đổi này nằm ở sự dịch chuyển trong ưu tiên chiến lược của các nhà lãnh đạo ngành. Một cuộc khảo sát cho thấy 61% CEO hàng hải cấp cao hiện xem AI là ưu tiên phát triển cá nhân số một của họ. Con số này cho thấy một sự thay đổi ngoạn mục, bởi chỉ hai năm trước, các chủ đề về Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG) cùng tính bền vững mới là mối quan tâm hàng đầu.

Sự thay đổi này không chỉ dừng lại ở nhận thức mà còn thể hiện qua hành động. Tỷ lệ các giám đốc điều hành sử dụng AI trong công việc hàng ngày đã tăng vọt từ 26% lên 68% chỉ trong vòng hai năm. Dòng vốn đầu tư khổng lồ đang đổ vào lĩnh vực này là minh chứng cho cam kết của ngành. Thị trường ứng dụng AI cho hàng hải đã tăng gần gấp ba lần chỉ trong một năm, đạt giá trị 4,13 tỷ USD và được dự báo sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 23% trong 5 năm tới.1 Sự dịch chuyển ưu tiên từ ESG sang AI không có nghĩa là các mục tiêu bền vững bị xem nhẹ. Thay vào đó, AI đang được công nhận là một công cụ cực kỳ mạnh mẽ để đạt được chính các mục tiêu ESG đó, chẳng hạn như việc tối ưu hóa hải trình để giảm tiêu thụ nhiên liệu và cắt giảm khí thải nhà kính.3

Ảnh: Splash247

1.2. Các Công nghệ Trụ cột và Tác động Thực tiễn lên Vận hành Tàu

Cuộc cách mạng số trong ngành hàng hải được xây dựng trên nền tảng của nhiều công nghệ trụ cột, mỗi công nghệ đóng một vai trò riêng biệt nhưng lại liên kết chặt chẽ với nhau, tạo ra một hệ sinh thái vận hành mới.

  • Trí tuệ nhân tạo (AI) và Học máy (Machine Learning): AI được xem là “bộ não” của con tàu hiện đại. Nó không hoạt động một mình mà đóng vai trò là cầu nối giữa các hệ sinh thái, giúp kết nối các hoạt động một cách hiệu quả hơn. AI hỗ trợ thuyền viên ra quyết định thông minh hơn trong mọi khía cạnh, từ vận hành, kỹ thuật đến tuân thủ các quy định về bền vững.3 Các ứng dụng thực tiễn bao gồm: tối ưu hóa hải trình và tiêu thụ nhiên liệu bằng cách phân tích dữ liệu thời gian thực về thời tiết và dòng chảy 3; tăng cường an toàn bằng cách sử dụng cảm biến hình ảnh để phát hiện nguy cơ va chạm và mô phỏng các kịch bản 3D 3; và đặc biệt là bảo trì dự đoán (predictive maintenance), nơi AI phân tích dữ liệu từ máy móc để dự báo hỏng hóc trước khi chúng xảy ra, giúp giảm thiểu thời gian chết và chi phí sửa chữa đáng kể.1
  • Internet vạn vật (IoT) và Dữ liệu lớn (Big Data): Các con tàu hiện đại ngày nay được trang bị dày đặc các cảm biến IoT, liên tục thu thập dữ liệu về mọi khía cạnh hoạt động, từ tình trạng động cơ, mức tiêu thụ nhiên liệu đến điều kiện hàng hóa trong container.6 Lượng dữ liệu khổng lồ này (Big Data) chính là “nhiên liệu” thiết yếu cho các hệ thống AI. Nếu không có dữ liệu, AI không thể học hỏi và đưa ra các dự báo chính xác.
  • Tự động hóa và Robot: Tự động hóa đang dần thay đổi cách thức làm việc trên tàu và tại cảng. Nó không chỉ giới hạn ở tầm nhìn xa về những con tàu tự hành hoàn toàn 6, mà còn bao gồm việc tự động hóa các quy trình lặp đi lặp lại như tổ chức email hay các tác vụ trong kho cảng.1 Điều này giúp giải phóng thuyền viên và nhân viên trên bờ khỏi các công việc đơn điệu, cho phép họ tập trung vào các nhiệm vụ phức tạp hơn đòi hỏi tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề.
  • Chuỗi khối (Blockchain): Mặc dù ít được nhắc đến trên tàu, Blockchain là một công nghệ quan trọng trong hệ sinh thái logistics rộng lớn hơn, giúp tăng cường tính minh bạch, an toàn và truy xuất nguồn gốc trong chuỗi cung ứng.6

Sự kết hợp của các công nghệ này đang tạo ra một sự thay đổi mang tính cấu trúc. Chúng không hoạt động độc lập mà hội tụ lại để hình thành một thứ có thể được mô tả như một “hệ thần kinh trung ương” cho toàn bộ đội tàu. Trong hệ thống này, các cảm biến IoT đóng vai trò như những “dây thần kinh” cảm giác, liên tục thu thập dữ liệu từ môi trường. Dòng dữ liệu lớn (Big Data) là những “tín hiệu” được truyền đi. Và AI chính là “bộ não” trung tâm, xử lý hàng loạt tín hiệu này để đưa ra quyết định hoặc đề xuất hành động. Điều này có nghĩa là một con tàu không còn là một thực thể vật lý độc lập, mà đã trở thành một “nút” (node) thông minh trong một mạng lưới thông tin khổng lồ được quản lý và giám sát từ xa. Vai trò của thuyền viên do đó cũng sẽ dịch chuyển từ việc “lái” con tàu sang “quản lý” nút thông tin đó và tương tác hiệu quả với toàn bộ hệ thần kinh trung ương.

1.3. Bức tranh Việc làm Tương lai: Sự Dịch chuyển và Tái cấu trúc

Sự trỗi dậy của công nghệ chắc chắn sẽ định hình lại thị trường lao động. Báo cáo Tương lai Việc làm của Diễn đàn Kinh tế Thế giới đưa ra một dự báo lạc quan trên quy mô toàn cầu: đến năm 2030, sẽ có 170 triệu việc làm mới được tạo ra trong khi 92 triệu việc làm bị mất đi, dẫn đến sự gia tăng ròng là 78 triệu việc làm.

Tuy nhiên, khi nhìn vào ngành hàng hải, bức tranh lại trở nên phức tạp hơn. Tại Diễn đàn CEO Hàng hải, sự đồng thuận chung lại khá thận trọng, với nhiều chuyên gia dự đoán sẽ có sự sụt giảm trong tổng số việc làm trên tàu. Sự mâu thuẫn biểu kiến này không nhất thiết là một nghịch lý. Nó cho thấy ngành hàng hải, với những đặc thù về môi trường làm việc và cấu trúc chi phí, có thể sẽ trải qua một quá trình tái cấu trúc mạnh mẽ hơn là tăng trưởng ròng về số lượng việc làm. Các công việc có tính chất lặp đi lặp lại, chủ yếu dựa vào lao động thể chất đơn thuần, sẽ là những vị trí đầu tiên bị tự động hóa thay thế. Ngược lại, những vai trò mới đòi hỏi kỹ năng giám sát hệ thống, phân tích dữ liệu, quản lý công nghệ và ra quyết định phức hợp sẽ xuất hiện và ngày càng trở nên quan trọng. Do đó, sự thay đổi trong ngành hàng hải không phải là sự biến mất của việc làm, mà là một cuộc dịch chuyển lớn về bản chất và yêu cầu của công việc.

Phần II: Chân dung Thuyền viên Thời đại 4.0: Từ Người Vận hành đến Người Giám sát và Phân tích

2.1. Sự Dịch chuyển Trọng tâm: Từ Hoạt động Thể chất sang Nhiệm vụ Dựa trên Máy tính

Bản chất công việc của thuyền viên đang trải qua một sự biến đổi nền tảng. Bà Su Yin Anand, một chuyên gia tại diễn đàn, đã mô tả chính xác sự thay đổi này khi nhận định rằng các con tàu công nghệ cao đang “chuyển đổi tỷ lệ sự chú ý của thuyền viên từ các hoạt động vật lý sang các nhiệm vụ dựa trên máy tính”. Điều này có nghĩa là thời gian mà một thuyền viên dành cho việc đi tuần tra trên boong, kiểm tra máy móc bằng tay, hay thực hiện các công việc cơ khí thủ công sẽ giảm đi đáng kể. Thay vào đó, phần lớn thời gian làm việc của họ sẽ tập trung vào việc giám sát các bảng điều khiển (dashboards) kỹ thuật số, phân tích các cảnh báo tự động từ hệ thống, và khắc phục các sự cố liên quan đến phần mềm và kết nối mạng.

Hãy xem xét một ví dụ thực tế: thay vì một sĩ quan máy phải thường xuyên xuống buồng máy ồn ào, nóng bức để ghi lại các chỉ số nhiệt độ, áp suất từ những đồng hồ cơ, giờ đây anh ta có thể theo dõi hàng trăm thông số vận hành trên một màn hình duy nhất tại phòng điều khiển. Hệ thống AI sẽ tự động phân tích và cảnh báo nếu có bất kỳ chỉ số nào nằm ngoài ngưỡng an toàn.7 Nhiệm vụ của người sĩ quan không còn là “đo lường” mà đã chuyển thành “diễn giải dữ liệu và phản ứng kịp thời”. Sự thay đổi từ năng lực thể chất sang năng lực nhận thức này cũng mang đến một thách thức mới. Diễn đàn đã nhấn mạnh rằng việc “quản lý cẩn thận khối lượng nhận thức là rất quan trọng”. Trước đây, sự mệt mỏi của thuyền viên chủ yếu đến từ lao động thể chất. Trong tương lai, nó sẽ đến từ việc phải liên tục giám sát, xử lý một lượng thông tin khổng lồ từ nhiều hệ thống phức tạp. Tình trạng “quá tải nhận thức” (cognitive overload) này có thể dẫn đến căng thẳng, mất tập trung và gây ra những sai lầm nghiêm trọng. Do đó, các công ty không chỉ cần đào tạo kỹ năng mới mà còn phải đầu tư vào việc thiết kế giao diện hệ thống sao cho trực quan, dễ hiểu và phát triển các quy trình làm việc thông minh để quản lý dòng thông tin, tránh gây quá tải cho thuyền viên.

2.2. Bộ Kỹ năng Cốt lõi cho Tương lai (Upskilling & Reskilling)

Để đáp ứng yêu cầu của vai trò mới, thuyền viên cần được trang bị một bộ kỹ năng hoàn toàn mới, tập trung vào công nghệ và dữ liệu.

  • Kỹ năng số (Digital Literacy): Đây là yêu cầu nền tảng. Thuyền viên phải thành thạo việc sử dụng các bảng điều khiển phức tạp, các phần mềm quản lý tàu chuyên dụng và các hệ thống liên lạc kỹ thuật số. Kỹ năng tin học văn phòng cơ bản không còn đủ; thay vào đó, họ cần phải hiểu và tương tác hiệu quả với các hệ thống công nghệ vận hành (OT) tích hợp.9
  • Kỹ năng dữ liệu (Data Acumen): Thuyền viên không cần phải trở thành một nhà khoa học dữ liệu, nhưng họ phải có khả năng “đọc” và hiểu ý nghĩa cơ bản của dữ liệu được trình bày trên màn hình. Họ cần trả lời được câu hỏi cốt lõi: “Những con số và biểu đồ này đang nói lên điều gì về tình trạng của con tàu và những rủi ro tiềm ẩn?”.
  • Kỹ năng Công nghệ & Kỹ thuật (Technological Proficiency): Nhu cầu về “sự thành thạo kỹ thuật cho các thuyền viên còn lại đang gia tăng”. Điều này không chỉ là vận hành, mà còn bao gồm khả năng khắc phục các sự cố công nghệ cơ bản (troubleshooting). Khi một hệ thống tự động báo lỗi, vấn đề có thể nằm ở một cảm biến vật lý bị hỏng (đòi hỏi kỹ năng cơ khí), một lỗi kết nối mạng trên tàu (đòi hỏi kỹ năng IT), hoặc một lỗi phần mềm. Một sĩ quan kỹ thuật tương lai sẽ cần một tư duy chẩn đoán liên ngành để xác định và giải quyết vấn đề, phá vỡ ranh giới truyền thống giữa “thợ máy” và “chuyên viên IT”.
  • Nhận thức về An ninh mạng (Cybersecurity Awareness): Đây là một kỹ năng sống còn trong thế giới kết nối. Khi các con tàu trở thành những trung tâm dữ liệu nổi, chúng cũng trở thành mục tiêu hấp dẫn cho tội phạm mạng.3 Thuyền viên chính là tuyến phòng thủ đầu tiên và quan trọng nhất. Họ cần được huấn luyện để nhận biết các email lừa đảo (phishing), các hành vi truy cập đáng ngờ và tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình bảo mật.
  • Kỹ năng mềm (Soft Skills): Nghịch lý thay, công nghệ càng phát triển, các kỹ năng con người lại càng trở nên quan trọng. Báo cáo Tương lai Việc làm 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới đã nhấn mạnh các kỹ năng cốt lõi như tư duy phân tích, khả năng thích ứng và linh hoạt, cùng với kỹ năng lãnh đạo và ảnh hưởng xã hội.11 AI có thể cung cấp dữ liệu và đề xuất, nhưng chính con người mới cần dùng tư duy phản biện để đưa ra quyết định cuối cùng, đặc biệt là trong những tình huống phức tạp và bất ngờ.

Bảng 1: So sánh Kỹ năng Thuyền viên: Truyền thống vs. Kỷ nguyên số

Lĩnh vực Công việc

 Kỹ năng Yêu cầu (Truyền thống)

Kỹ năng Yêu cầu (Kỷ nguyên số)
Hàng hải (Boong) Xác định vị trí bằng hải đồ giấy, thiên văn; làm dây; giao tiếp bằng cờ hiệu, VHF. Vận hành hệ thống hải trình điện tử tích hợp (ECDIS), phân tích dữ liệu hải trình, giám sát hệ thống VTS, quản lý giao tiếp kỹ thuật số.
Vận hành Máy Vận hành và bảo dưỡng máy móc cơ khí bằng tay; đọc đồng hồ cơ; sửa chữa cơ bản. Giám sát bảng điều khiển hệ thống động lực, phân tích dữ liệu hiệu suất máy, chẩn đoán lỗi qua phần mềm, hiểu biết về hệ thống điều khiển tự động.
Bảo dưỡng Bảo dưỡng định kỳ theo lịch trình cố định; sửa chữa khi có hỏng hóc. Phân tích dữ liệu bảo trì dự đoán, thực hiện bảo dưỡng dựa trên tình trạng thực tế (CBM), sử dụng các công cụ chẩn đoán kỹ thuật số.
An toàn & An ninh Tuân thủ quy định SOLAS, MARPOL; thực hành PCCC, cứu sinh; an ninh vật lý. Nhận diện và báo cáo mối đe dọa an ninh mạng, quản lý truy cập hệ thống, tuân thủ quy trình bảo mật dữ liệu, vận hành hệ thống giám sát an toàn tự động.

2.3. Yếu tố Con người Vẫn là Trung tâm: Vai trò Không thể Thay thế

Bất chấp sự phát triển vũ bão của công nghệ, tất cả các diễn giả tại diễn đàn đều đồng thuận rằng lực lượng lao động con người vẫn là yếu tố trung tâm và không thể thiếu. AI được thiết kế để “hỗ trợ, không thay thế, trí thông minh của con người”. Công nghệ có thể xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ và thực hiện các tác vụ lặp đi lặp lại với độ chính xác cao, nhưng con người vẫn vượt trội ở những khía cạnh mà máy móc chưa thể chạm tới.

  • Phán đoán và Ra quyết định phức hợp: Trong những tình huống khẩn cấp, chưa từng có tiền lệ—như thời tiết cực đoan bất ngờ, sự cố kỹ thuật phức tạp, hay các tình huống cứu nạn—kinh nghiệm, trực giác và khả năng đưa ra phán đoán trong điều kiện thông tin không đầy đủ của thuyền trưởng và các sĩ quan là không thể thay thế.
  • Nhận thức tình huống (Situational Awareness): Con người có khả năng độc đáo trong việc tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, cả chính thức (dữ liệu hệ thống) và phi chính thức (tiếng động lạ của động cơ, sự thay đổi nhỏ trong hành vi của con tàu), để xây dựng một bức tranh toàn cảnh và linh hoạt về những gì đang diễn ra.
  • Lãnh đạo và Quản lý khủng hoảng: Trong những tình huống nguy cấp, khả năng lãnh đạo, chỉ huy, trấn an tinh thần và phối hợp thủy thủ đoàn một cách hiệu quả là một kỹ năng thuần túy con người.
  • Sự tin cậy và Trách nhiệm: Như ông Marco Camporeale đã nhấn mạnh, ngành hàng hải cần “lòng tin và kỹ năng hàng hải vững chắc”. Cuối cùng, chính con người, chứ không phải máy móc, phải chịu trách nhiệm pháp lý và đạo đức cho sự an toàn của con tàu, hàng hóa và sinh mạng thủy thủ đoàn.

Phần III: Bối cảnh Việt Nam: Thách thức và Cơ hội trong Cuộc Đua Số hóa

3.1. Thực trạng Ứng dụng Công nghệ: Những Bước đi Đầu tiên và Rào cản

Trong khi thế giới đang tiến nhanh, ngành hàng hải và logistics Việt Nam vẫn đang ở những giai đoạn đầu của quá trình chuyển đổi số. Mức độ ứng dụng công nghệ, đặc biệt là AI, còn nhiều hạn chế và chưa đồng đều giữa các doanh nghiệp.5 Một số công ty lớn đã bắt đầu thử nghiệm các giải pháp như phần mềm quản lý kho thông minh (WMS) tích hợp AI hay tối ưu hóa lộ trình, nhưng quy mô triển khai vẫn còn khiêm tốn và chưa tạo ra tác động sâu rộng trên toàn ngành.5

Quá trình này đang đối mặt với nhiều rào cản đáng kể:

  • Chi phí đầu tư cao: Chi phí ban đầu cho cả phần cứng và phần mềm của các giải pháp công nghệ cao là một rào cản lớn, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vận tải biển vừa và nhỏ của Việt Nam.5
  • Thiếu nhân lực chất lượng cao: Đây được xem là thách thức lớn nhất và liên quan trực tiếp đến thuyền viên. Nguồn nhân lực có chuyên môn sâu về AI, khoa học dữ liệu, tự động hóa và an ninh mạng trong ngành hàng hải hiện còn rất hạn chế.5
  • Hạ tầng dữ liệu chưa đồng bộ: Dữ liệu trong nhiều doanh nghiệp vẫn còn phân mảnh, chưa được số hóa đầy đủ và thiếu các tiêu chuẩn chung, gây khó khăn cho việc thu thập và phân tích, vốn là nền tảng để triển khai các mô hình AI hiệu quả.5
  • Tâm lý ngại thay đổi: Việc áp dụng công nghệ mới đòi hỏi sự thay đổi trong tư duy, quy trình và thói quen làm việc đã tồn tại trong nhiều năm. Việc thuyết phục nhân viên chấp nhận và thích ứng với công nghệ mới là một thách thức không nhỏ về văn hóa doanh nghiệp.5

Những rào cản này tạo ra một “vòng luẩn quẩn” đang làm chậm quá trình chuyển đổi. Các doanh nghiệp ngần ngại đầu tư vào công nghệ cao vì chi phí lớn và lo ngại thiếu nhân lực có khả năng vận hành. Ngược lại, phần lớn thuyền viên và người lao động lại chưa có động lực mạnh mẽ để tự trang bị các kỹ năng số phức tạp, vì các yêu cầu tuyển dụng phổ biến trên thị trường vẫn chưa đòi hỏi những kỹ năng này một cách rộng rãi 16, và họ chưa thấy được cơ hội ứng dụng rõ ràng trong công việc hàng ngày. Vòng luẩn quẩn này chỉ có thể bị phá vỡ bởi các yếu tố tác động từ bên ngoài, chẳng hạn như áp lực cạnh tranh từ các hãng tàu quốc tế đã số hóa, các quy định bắt buộc từ Chính phủ và các tổ chức hàng hải quốc tế, hoặc sự xuất hiện của một nhóm nhỏ các thuyền viên tiên phong, chủ động nâng cao kỹ năng và chứng minh được giá trị vượt trội của mình, từ đó tạo ra một tiêu chuẩn mới cho thị trường lao động.

3.2. Quyết tâm từ Chính phủ: Động lực cho Chuyển đổi số

Đối mặt với những thách thức đó, Chính phủ Việt Nam đã xác định chuyển đổi số là một nhiệm vụ chiến lược và đang thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ để thúc đẩy quá trình này trong ngành hàng hải.18 Hàng loạt chính sách và hành động cụ thể đã được triển khai:

  • Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam đã đề xuất đầu tư hơn 43,8 tỷ đồng cho dự án “Xây dựng hệ thống thông tin quản lý tích hợp phục vụ chuyển đổi số”, nhằm hiện đại hóa công tác quản lý nhà nước.19
  • Ngành Hải quan đang đi đầu với kế hoạch chuyển đổi số toàn diện, hướng tới mục tiêu phi giấy tờ trong các thủ tục hải quan, giúp giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.20
  • Việc triển khai Cơ chế một cửa quốc gia tại các cảng biển đã đạt được những thành công ấn tượng, với hơn 98% hồ sơ thủ tục hành chính được thực hiện qua hình thức điện tử.23
  • Chính phủ cũng ban hành các chính sách khuyến khích doanh nghiệp hàng hải đầu tư vào chuyển đổi năng lượng xanh, một lĩnh vực đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ với công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa hiệu quả.24

Sự thúc đẩy mạnh mẽ từ cấp chính phủ không chỉ tạo ra một môi trường pháp lý và hạ tầng thuận lợi mà còn tạo ra một áp lực tích cực, buộc các doanh nghiệp phải thay đổi để không bị tụt hậu. Điều này, đến lượt nó, sẽ tạo ra nhu cầu thực sự đối với một lực lượng lao động có kỹ năng số cao. Tuy nhiên, một phân tích sâu hơn cho thấy các chính sách hiện tại dường như đang tập trung nhiều hơn vào “phần cứng” (hạ tầng, hệ thống, cơ sở dữ liệu) thay vì “phần mềm” (con người, đào tạo, nâng cao năng lực). Mặc dù việc xây dựng hạ tầng số là bước đi cần thiết, nhưng các chính sách cụ thể và quy mô lớn để tái đào tạo và nâng cao kỹ năng cho hàng chục ngàn thuyền viên hiện hữu vẫn chưa được đề cập một cách rõ ràng. Điều này tiềm ẩn rủi ro Việt Nam có thể xây dựng được các “cảng thông minh” và “hệ thống quản lý thông minh” nhưng lại thiếu đi những “thuyền viên thông minh” để vận hành chúng một cách hiệu quả nhất.

3.3. Đánh giá Năng lực Thuyền viên Việt Nam: Điểm mạnh, Điểm yếu và Khoảng trống Kỹ năng

Để xây dựng lộ trình phát triển, việc đánh giá đúng thực trạng năng lực của thuyền viên Việt Nam là vô cùng quan trọng.

Điểm mạnh: Thuyền viên Việt Nam được các nhà tuyển dụng quốc tế đánh giá cao về nền tảng đào tạo cơ bản, có trình độ lý thuyết chuyên môn sâu. Họ cũng được ghi nhận là có ý thức kỷ luật tốt, cần cù, thông minh, ham học hỏi và có khả năng tiếp thu công nghệ mới nhanh chóng.25

Điểm yếu: Một trong những điểm yếu cố hữu là kinh nghiệm thực hành còn hạn chế, đặc biệt với các thuyền viên trẻ mới ra trường. Bên cạnh đó, một bộ phận thuyền viên vẫn còn mang tư duy “đi làm thuê”, thiếu sự chủ động, chưa quen với khái niệm hội nhập quốc tế và tác phong làm việc chuyên nghiệp trong môi trường đa văn hóa.25 Các yêu cầu tuyển dụng hiện nay trên thị trường Việt Nam phần lớn vẫn tập trung vào các bằng cấp, chứng chỉ chuyên môn truyền thống (như Giấy chứng nhận khả năng chuyên môn, Giấy chứng nhận huấn luyện nghiệp vụ) và kinh nghiệm đi biển.16 Yêu cầu về các kỹ năng số và công nghệ cao mới chỉ xuất hiện lẻ tẻ ở một số vị trí đặc thù trên bờ hoặc trong các tin tuyển dụng của các công ty nước ngoài.9

Khoảng trống Kỹ năng: Khi so sánh giữa yêu cầu của một “Thuyền viên 4.0” đã được phác họa ở Phần II và thực trạng năng lực của thuyền viên Việt Nam, một khoảng trống kỹ năng lớn trở nên rõ ràng. Các lĩnh vực thiếu hụt trầm trọng nhất bao gồm:

    • Kỹ năng phân tích và diễn giải dữ liệu vận hành.
    • Kiến thức và kỹ năng thực hành về an ninh mạng.
    • Khả năng chẩn đoán và khắc phục sự cố các hệ thống công nghệ phức tạp, tích hợp.
    • Ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh chuyên ngành công nghệ, và các kỹ năng mềm cần thiết để làm việc hiệu quả trong môi trường quốc tế.

Phần IV: Lộ trình Hành động cho Thuyền viên Việt Nam: Chủ động Nâng cao Năng lực, Vững bước Tương lai

4.1. Tái định hình Tư duy: Từ Người làm thuê đến Người làm chủ Sự nghiệp

Bước đầu tiên và quan trọng nhất trong hành trình thích ứng không nằm ở công nghệ, mà nằm ở tư duy. Trong một thế giới biến đổi không ngừng, tư duy thụ động, chờ đợi công ty cử đi đào tạo hoặc chỉ làm những gì được yêu cầu sẽ nhanh chóng trở nên lỗi thời. Thuyền viên Việt Nam cần chuyển mình từ tâm thế của một người “làm thuê” sang một người “làm chủ” sự nghiệp của chính mình. Điều này có nghĩa là phải xem việc học hỏi và nâng cao kỹ năng không phải là một nghĩa vụ, mà là một khoản đầu tư chiến lược cho tương lai bản thân. Lời cảnh báo của bà Su Yin Anand tại diễn đàn là một lời nhắc nhở đanh thép: “Doanh nghiệp sẽ không tuyển dụng nhân viên có các kỹ năng hiện tại trong 2-3 năm tới”. Do đó, sự chủ động học tập ngay từ hôm nay là chìa khóa để đảm bảo giá trị và sự phù hợp của bản thân trên thị trường lao động ngày mai.

4.2. Xây dựng Lộ trình Học tập Cá nhân: Từ Nhận thức đến Chuyên sâu

Để việc học tập có hệ thống và hiệu quả, mỗi thuyền viên nên tự xây dựng cho mình một lộ trình học tập cá nhân, có thể chia thành ba giai đoạn chính. Tốc độ phát triển của công nghệ hiện nay nhanh đến mức các hệ thống trên tàu có thể được nâng cấp hoặc thay thế hoàn toàn sau mỗi vài năm. Điều này có nghĩa là “học tập suốt đời” không còn là một khẩu hiệu mà đã trở thành một yêu cầu vận hành cốt lõi của nghề đi biển. Quá trình học sẽ không dừng lại sau khi rời trường mà phải diễn ra liên tục.

Giai đoạn 1: Nền tảng (Foundation):

    • Mục tiêu: Xây dựng nhận thức chung và các kỹ năng số cơ bản. Giai đoạn này không nhằm mục đích trở thành chuyên gia mà để hiểu được “ngôn ngữ” của kỷ nguyên số.
    • Hành động: Tận dụng các khóa học trực tuyến miễn phí hoặc chi phí thấp về AI và dữ liệu được thiết kế cho mọi đối tượng, không yêu cầu nền tảng kỹ thuật.
    • Nguồn tham khảo: Các khóa học uy tín như “AI for Everyone” của Andrew Ng trên Coursera, “Google AI Essentials”, hay “Elements of AI” của Đại học Helsinki là những điểm khởi đầu tuyệt vời.28 Chúng giúp người học nắm bắt các khái niệm cốt lõi, thuật ngữ quan trọng và các ứng dụng thực tiễn của AI.

Giai đoạn 2: Chuyên môn hóa (Specialization):

    • Mục tiêu: Phát triển các kỹ năng có thể ứng dụng trực tiếp vào công việc trong ngành hàng hải.
    • Hành động: Tìm kiếm các khóa học chuyên sâu hơn về phân tích dữ liệu, IoT, hoặc an ninh mạng. Nên ưu tiên các khóa học có các dự án thực hành để áp dụng lý thuyết vào giải quyết các vấn đề cụ thể.
    • Nguồn tham khảo: Các khóa học về Machine Learning trên Coursera, Google; các khóa về Data Science của Microsoft trên EdX; hoặc các chương trình đào tạo chuyên sâu có phí tại Việt Nam như của FPT Software Academy, VTI Academy.28

Giai đoạn 3: Chứng nhận (Certification):

    • Mục tiêu: Có được các chứng chỉ được ngành và quốc tế công nhận để tăng cường lợi thế cạnh tranh và chứng minh năng lực.
    • Hành động: Sau khi đã có kiến thức nền tảng và chuyên môn, việc lấy các chứng chỉ quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực an ninh mạng, sẽ là một bước đi chiến lược.

Bảng 2: Lộ trình Nâng cao Kỹ năng Số cho Thuyền viên Việt Nam

Cấp độ

 Lĩnh vực Kỹ năng Mục tiêu Học tập Khóa học/Nguồn lực Gợi ý

Kết quả/Chứng chỉ Đầu ra
Nền tảng AI & Dữ liệu Hiểu các khái niệm cơ bản về AI, Machine Learning, Big Data và các ứng dụng của chúng. – AI for Everyone (Coursera) 29

– Google AI Essentials 31

– Elements of AI (Helsinki Uni) 29

 Hoàn thành khóa học, có khả năng thảo luận về AI một cách tự tin.
An ninh mạng Nhận thức được các mối đe dọa an ninh mạng phổ biến (phishing, malware) và các biện pháp phòng ngừa cơ bản. – Khóa huấn luyện “Nhận thức an ninh tàu biển” (STCW) 33

– Các khóa học online miễn phí về Cyber Security Awareness.

 Hoàn thành huấn luyện, nắm vững các quy tắc bảo mật cá nhân.
Chuyên môn AI & Dữ liệu Học cách sử dụng các công cụ cơ bản để phân tích dữ liệu (ví dụ: Excel nâng cao, Power BI) và hiểu các mô hình dự báo đơn giản. – Machine Learning Crash Course (Google) 28

– Data Science and Machine Learning Essentials (Microsoft EdX) 29

 Có khả năng tạo báo cáo từ dữ liệu, hiểu các biểu đồ phân tích.
Vận hành Hệ thống Nắm vững cách vận hành, cấu hình và khắc phục sự cố cơ bản của các hệ thống tự động hóa, điều khiển trên tàu. – Tài liệu kỹ thuật từ nhà sản xuất thiết bị.

– Các khóa đào tạo nội bộ của công ty.

 Thành thạo vận hành các hệ thống cụ thể trên tàu mình làm việc.
Nâng cao/Chứng nhận AI & Dữ liệu Có khả năng xây dựng các mô hình học máy đơn giản hoặc sử dụng các ngôn ngữ lập trình như Python cho phân tích dữ liệu. – Artificial Intelligence A-Z (Udemy) 28

– Các khóa học chuyên sâu của VTI Academy, FPT 31

 Chứng chỉ hoàn thành khóa học chuyên sâu, có sản phẩm dự án cá nhân.
An ninh mạng Hiểu sâu về các tiêu chuẩn an ninh mạng hàng hải (IMO, BIMCO), có khả năng tham gia vào quy trình quản lý rủi ro an ninh mạng. – Các khóa học về tiêu chuẩn ISO/IEC 27001 35

– Các chương trình đào tạo chuyên biệt về an ninh mạng OT.

 Các chứng chỉ an ninh mạng quốc tế (ví dụ: CompTIA Security+).

4.3. An ninh mạng: Kỹ năng Sống còn và Yêu cầu Bắt buộc

Trong bối cảnh các con tàu ngày càng được kết nối và số hóa, an ninh mạng đã trở thành một kỹ năng sống còn, tương tự như kỹ năng phòng cháy chữa cháy hay cứu sinh. Đây không còn là một lựa chọn mà đã trở thành một yêu cầu tuân thủ bắt buộc trên phạm vi toàn cầu. Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đã thông qua Nghị quyết MSC.428(98), yêu cầu tất cả các công ty vận tải biển phải tích hợp việc quản lý rủi ro an ninh mạng vào Hệ thống Quản lý An toàn (SMS) của mình, có hiệu lực từ sau lần kiểm tra thường niên đầu tiên kể từ ngày 01/01/2021.35

Để hỗ trợ các công ty và thuyền viên, các tổ chức hàng đầu đã ban hành những hướng dẫn chi tiết:

  • IMO (Thông tư MSC-FAL.1/Circ.3): Đưa ra một khung quản lý rủi ro toàn diện dựa trên năm yếu tố chức năng cốt lõi: Identify (Nhận diện rủi ro), Protect (Bảo vệ hệ thống), Detect (Phát hiện sự cố), Respond (Phản ứng với sự cố), và Recover (Phục hồi sau sự cố).35
  • BIMCO (Guidelines on Cyber Security Onboard Ships): Cung cấp các hướng dẫn thực tiễn, cụ thể và dễ áp dụng cho cả công ty và thuyền viên, bao gồm cả cuốn “Sổ tay An ninh mạng để sử dụng trên tàu” (Cyber Security Workbook for On Board Ship Use).41

Đối với mỗi thuyền viên, việc tuân thủ các quy định này không phải là điều gì quá phức tạp. Nó thể hiện qua những hành động cụ thể hàng ngày.

Bảng 3: Checklist Quản lý Rủi ro An ninh mạng Cá nhân theo Hướng dẫn của IMO

Yếu tố chức năng (IMO)

Hành động/Trách nhiệm của Thuyền viên (Checklist)
Identify (Nhận diện) – Biết rõ các hệ thống IT (máy tính văn phòng, email) và OT (hệ thống điều khiển, hàng hải) nào trên tàu là quan trọng và dễ bị tấn công.
Protect (Bảo vệ) – Sử dụng mật khẩu mạnh, duy nhất cho từng tài khoản và không bao giờ chia sẻ.

–  Không cắm các thiết bị USB, ổ cứng lạ vào bất kỳ máy tính nào của tàu.

– Cẩn trọng khi kết nối vào mạng Wi-Fi công cộng hoặc không tin cậy.

–  Khóa máy tính khi rời khỏi vị trí.
Detect (Phát hiện) – Cảnh giác với các email, tin nhắn lạ có chứa đường link hoặc tệp đính kèm đáng ngờ (phishing).

– Báo cáo ngay lập tức cho Sĩ quan phụ trách hoặc bộ phận IT nếu thấy máy tính hoạt động bất thường (chạy chậm, tự mở cửa sổ lạ…).
Respond (Phản ứng) – Nắm rõ và tuân thủ quy trình ứng phó sự cố an ninh mạng của công ty.

– Ngắt kết nối mạng của thiết bị bị nghi ngờ nhiễm mã độc ngay lập tức nếu được hướng dẫn.

– Không tự ý cài đặt phần mềm diệt virus hoặc cố gắng sửa lỗi nếu không có chuyên môn.
Recover (Phục hồi) – Biết quy trình sao lưu dữ liệu cá nhân quan trọng (nếu được phép).

– Hợp tác với đội ngũ kỹ thuật trong quá trình khôi phục hệ thống sau sự cố.

4.4. Định hướng lại Con đường Sự nghiệp và Xây dựng “Thương hiệu Cá nhân”

Cuộc cách mạng công nghệ không chỉ đòi hỏi kỹ năng mới mà còn mở ra những con đường sự nghiệp mới và định hình lại các chức danh truyền thống. Một Thuyền trưởng tương lai có thể không chỉ là một nhà hàng hải bậc thầy mà còn là một “Quản lý rủi ro và tài sản công nghệ cao”. Một Máy trưởng sẽ không chỉ quản lý động cơ mà còn là một “Quản lý hệ thống năng lượng và dữ liệu”.

Bên cạnh đó, các vai trò hoàn toàn mới có thể xuất hiện, chẳng hạn như Chuyên viên phân tích dữ liệu ngay trên tàu, Sĩ quan hệ thống (System Officer) chuyên trách về IT/OT, hoặc các Chuyên gia điều hành tàu từ xa tại các trung tâm chỉ huy trên bờ. Để nắm bắt những cơ hội này, thuyền viên cần xây dựng một “thương hiệu cá nhân” mạnh mẽ, vượt ra ngoài các chứng chỉ truyền thống.

  • Ngoại ngữ (Tiếng Anh): Trình độ tiếng Anh không chỉ dừng lại ở giao tiếp thông thường. Thuyền viên cần thành thạo tiếng Anh kỹ thuật, có khả năng đọc hiểu tài liệu chuyên sâu về công nghệ và tự tin trao đổi với các chuyên gia quốc tế về những vấn đề phức tạp.10
  • Hồ sơ chuyên nghiệp: Cập nhật hồ sơ (CV, LinkedIn) để làm nổi bật các kỹ năng số, các khóa học đã hoàn thành và các dự án đã tham gia. Điều này cho thấy sự chủ động và tầm nhìn của ứng viên.
  • Tư duy toàn cầu: Hiểu và sẵn sàng thích ứng với môi trường làm việc đa quốc gia, đa văn hóa, nơi công nghệ là ngôn ngữ chung.

Sự chủ động này sẽ tạo ra một sự phân hóa ngày càng sâu sắc trong lực lượng lao động. Sẽ có một sự chia tách rõ rệt giữa nhóm thuyền viên tiên phong, nắm bắt công nghệ, có kỹ năng về dữ liệu và an ninh mạng, và nhóm còn lại chỉ duy trì các kỹ năng truyền thống. Nhóm tiên phong sẽ được các hãng tàu hàng đầu săn đón, được làm việc trên những con tàu hiện đại nhất với mức lương và đãi ngộ vượt trội, đồng thời có nhiều cơ hội chuyển đổi sang các vị trí giá trị cao trên bờ. Lộ trình hành động được đề xuất trong phần này chính là kim chỉ nam để một thuyền viên có thể dịch chuyển bản thân vào nhóm dẫn đầu đó.

Phần V: Hướng tới một Lực lượng Lao động Hàng hải Bền vững và Toàn diện

5.1. Giải quyết Vấn đề Mất cân bằng giới: Đa dạng là Sức mạnh

Một ngành công nghiệp bền vững không chỉ là một ngành công nghiệp hiệu quả về mặt công nghệ, mà còn phải là một ngành công nghiệp toàn diện và đa dạng. Tuy nhiên, ngành hàng hải trên toàn cầu và tại Việt Nam vẫn đang đối mặt với tình trạng mất cân bằng giới nghiêm trọng. Bài báo chính trích dẫn một con số đáng báo động: chưa đến 5% nhân sự được tuyển dụng trong ngành hàng hải năm qua là nữ giới. Tại Việt Nam, tình hình còn đáng lo ngại hơn khi tỷ lệ nữ trong đội ngũ thuyền viên chỉ chiếm khoảng 1%.47

Diễn đàn tại Singapore đã nhấn mạnh rằng “Đa dạng trong tư duy, sự bao gồm giữa các thế hệ” là yếu tố cực kỳ quan trọng cho một ngành công nghiệp an toàn và hiệu quả. Việc thiếu phụ nữ không chỉ là một vấn đề về bình đẳng xã hội, mà còn là một “rủi ro về nguồn nhân tài” trong kỷ nguyên số. Ngành hàng hải đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân sự có tay nghề cao.13 Cùng lúc đó, ngành lại đang tự giới hạn nguồn cung nhân tài của mình khi gần như bỏ qua 50% dân số là nữ. Trong bối cảnh các kỹ năng cần thiết đang chuyển dịch từ sức mạnh thể chất sang năng lực trí tuệ, phân tích và giám sát, các rào cản truyền thống đối với phụ nữ trở nên ít liên quan hơn. Việc không chủ động thu hút và giữ chân lao động nữ đồng nghĩa với việc ngành đang lãng phí một nguồn nhân tài khổng lồ, làm trầm trọng thêm vấn đề thiếu hụt kỹ năng và giảm khả năng cạnh tranh trong dài hạn.

Các tổ chức quốc tế như IMO đang tích cực thúc đẩy vai trò của phụ nữ thông qua các sáng kiến như Ngày Quốc tế Phụ nữ Hàng hải (18/5).48 Sự phát triển của khoa học kỹ thuật cũng đang tạo ra nhiều cơ hội hơn cho phụ nữ ở những vị trí vốn trước đây chỉ dành cho nam giới.48 Cùng với các chính sách chung của Chính phủ Việt Nam về hỗ trợ lao động nữ 49, đây là thời điểm chín muồi để ngành hàng hải Việt Nam có những hành động quyết liệt hơn để thu hút và phát triển nhân tài nữ.

Bên cạnh đó, sự “bao gồm giữa các thế hệ” cũng là chìa khóa để chuyển giao kiến thức thành công trong giai đoạn quá độ này. Các thuyền viên nhiều kinh nghiệm nắm giữ kiến thức hàng hải truyền thống vô giá và trực giác được trui rèn qua nhiều năm. Trong khi đó, các thuyền viên trẻ tuổi lại có khả năng tiếp thu công nghệ mới nhanh hơn. Một môi trường làm việc hiệu quả sẽ là nơi có sự tôn trọng và học hỏi lẫn nhau: người trẻ hướng dẫn người lớn tuổi về công nghệ, và người lớn tuổi truyền đạt lại kinh nghiệm, bản lĩnh và tư duy hàng hải cho người trẻ. Việc tạo ra các cơ chế “cố vấn ngược” (reverse mentoring) và các nhóm làm việc hỗn hợp thế hệ sẽ là chiến lược nhân sự thông minh để các công ty vượt qua giai đoạn chuyển đổi một cách suôn sẻ.

5.2. Kết luận: Tương lai trong tay Thuyền viên

Cuộc cách mạng do AI và số hóa mang lại trong ngành hàng hải là một xu thế không thể đảo ngược. Nó đang thay đổi tận gốc rễ vai trò, yêu cầu kỹ năng và con đường sự nghiệp của mỗi thuyền viên. Những con tàu đang trở nên thông minh hơn, kết nối hơn và phức tạp hơn, đòi hỏi một thế hệ thuyền viên mới có năng lực tương xứng.

Tuy nhiên, giữa những thay đổi chóng mặt đó, một thông điệp cốt lõi vẫn không thay đổi: con người vẫn là trung tâm. Công nghệ, dù tiên tiến đến đâu, vẫn chỉ là công cụ. Phán đoán, kinh nghiệm, khả năng lãnh đạo và trách nhiệm của con người vẫn là những yếu tố tối quan trọng, quyết định sự an toàn và hiệu quả của mỗi chuyến đi. AI có thể hỗ trợ, nhưng không thể thay thế trí thông minh và bản lĩnh của người đi biển.

Đối với mỗi thuyền viên Việt Nam, tương lai không được quyết định bởi công nghệ, mà bởi chính thái độ của họ đối với sự thay đổi. Con đường phía trước đầy thách thức nhưng cũng tràn ngập cơ hội cho những ai sẵn sàng học hỏi, thích ứng và vươn lên. Bằng cách chủ động tái định hình tư duy, đầu tư vào việc nâng cao kỹ năng số, và xây dựng một thương hiệu cá nhân chuyên nghiệp, thuyền viên Việt Nam không chỉ có thể vững vàng vượt qua sóng gió của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, mà còn có thể khẳng định vị thế, trở thành một phần không thể thiếu và được trân trọng trong ngành hàng hải toàn cầu của kỷ nguyên số. Tương lai của ngành hàng hải Việt Nam, xét cho cùng, nằm trong chính đôi tay và khối óc của mỗi thuyền viên.

Works cited

  1. Thị trường trí tuệ nhân tạo ứng dụng cho hàng hải tăng gần gấp ba lần trong năm qua, accessed October 15, 2025, https://vsico.com.vn/news/thi-truong-tri-tue-nhan-tao-ung-dung-cho-hang-hai-tang-gan-gap-ba-lan-trong-nam-qua-n2579
  2. Thị trường AI hàng hải dự kiến sẽ đạt 1,47 tỷ USD trong năm 2023 – VIMC, accessed October 15, 2025, https://vimc.co/thi-truong-ai-hang-hai-du-kien-se-dat-147-ty-usd-trong-nam-2023/
  3. Ứng dụng công nghệ AI trong vận tải biển – con dao hai lưỡi? – Vosco, accessed October 15, 2025, https://www.vosco.vn/vi/a/news/ung-dung-cong-nghe-ai-trong-van-tai-bien-con-dao-hai-luoi-1277.html
  4. Phát triển ngành hàng hải theo xu hướng “xanh hoá” – Bộ Giao thông vận tải, accessed October 15, 2025, https://mt.gov.vn/vn/tin-tuc/94241/phat-trien-nganh-hang-hai-theo-xu-huong–xanh-hoa-.aspx
  5. Top 5 xu hướng ứng dụng AI trong logistics phổ biến – Wareflex, accessed October 15, 2025, https://www.wareflex.io/resources/article/top-5-xu-huong-ung-dung-ai-trong-logistics-pho-bien
  6. Top 10 xu hướng công nghệ logistic toàn cầu năm 2024 – Project Shipping, accessed October 15, 2025, https://projectshipping.vn/xu-huong-cong-nghe-logistic/
  7. Công Nghệ Tự Động Hóa Trong Vận Hành Tàu Biển, accessed October 15, 2025, https://thietbitau.com/thuvien/cong-nghe-tu-dong-hoa-tau-bien.html
  8. Sinh viên ngành tự động hóa đóng vai trò quan trọng cho ngành công nghiệp phát triển, accessed October 15, 2025, https://baoanjsc.com.vn/du-an/sinh-vien-nganh-tu-dong-hoa-dong-vai-tro-quan-trong-cho-nganh-cong-nghiep-phat-trien_2_1_41694_vn.aspx
  9. Ngành hàng hải có các yêu cầu gì? Học ngành này có dễ xin việc? – Vieclam24h, accessed October 15, 2025, https://vieclam24h.vn/nghe-nghiep/la-ban-su-nghiep/nganh-hang-hai
  10. Ứng tuyển tin tuyển dụng, tìm việc làm Hàng hải mới nhất – Timviec365.vn, accessed October 15, 2025, https://timviec365.vn/viec-lam-hang-hai-c109v0
  11. Báo cáo Tương lai Việc làm 2025: Những động lực then chốt định hình thị trường lao động đến năm 2030 – HCMC C4IR, accessed October 15, 2025, https://c4ir.vn/infographic-future-jobs-2025/
  12. Thực trạng ứng dụng công nghệ số tại cảng biển Việt Nam, accessed October 15, 2025, https://dangcongsan.org.vn/bocongthuong/tin-tuc-hoat-dong/thuc-trang-ung-dung-cong-nghe-so-tai-cang-bien-viet-nam.html
  13. Ngành hàng hải phải đối mặt với một số khó khăn và thách thức trong tương lai, accessed October 15, 2025, https://www.vr.org.vn/tin-tuc-su-kien/Pages/ListNews.aspx…kho-khan-va-thach-thuc-trong-tuong-lai-10385.html
  14. 3 thách thức ngành hàng hải phải đối mặt trong tương lai – VnExpress, accessed October 15, 2025, https://vnexpress.net/3-thach-thuc-nganh-hang-hai-phai-doi-mat-trong-tuong-lai-4517164.html
  15. 3 thách thức ngành hàng hải phải đối mặt trong tương lai, accessed October 15, 2025, https://ptlogs.vn/3-thach-thuc-nganh-hang-hai-phai-doi-mat-trong-tuong-lai
  16. Thông Báo Tuyển Dụng Thuyền Viên Tàu Dầu, Tàu Hàng – GMAS, accessed October 15, 2025, https://gmas.com.vn/tin-noi-bat/thong-bao-tuyen-dung-thuyen-vien-tau-dau-tau-hang
  17. THÔNG BÁO TUYỂN DỤNG THUYỀN VIÊN – Công Ty Cổ Phần Vận Tải Biển VinaShip, accessed October 15, 2025, https://vinaship.com.vn/thong-bao-tuyen-dung-thuyen-vien-2/
  18. VIMC không ngừng đột phá khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ngành hàng hải, accessed October 15, 2025, https://vimc.co/vimc-khong-ngung-dot-pha-khoa-hoc-cong-nghe-doi-moi-sang-tao-va-chuyen-doi-so-nganh-hang-hai/
  19. Hơn 43,8 tỷ đồng để phục vụ chuyển đổi số Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam, accessed October 15, 2025, https://doanhnghieptiepthi.vn/hon-438-ty-dong-de-phuc-vu-chuyen-doi-so-cuc-hang-hai-va-duong-thuy-viet-nam-161251007153815332.htm
  20. Tạo chuyển biến mạnh mẽ trong công tác chuyển đổi số của ngành Hải quan, accessed October 15, 2025, https://baochinhphu.vn/tao-chuyen-bien-manh-me-trong-cong-tac-chuyen-doi-so-cua-nganh-hai-quan-102240626103311235.htm
  21. Chuyển đổi số toàn diện ngành Hải quan – Tạp chí Quản lý nhà nước, accessed October 15, 2025, https://www.quanlynhanuoc.vn/2025/06/06/chuyen-doi-so-nganh-hai-quan-den-nam-2025-dinh-huong-den-nam-2030/
  22. Ngành Hải quan và thức thách thức trong thời đại số, accessed October 15, 2025, https://mst.gov.vn/nganh-hai-quan-va-thuc-thach-thuc-trong-thoi-dai-so-197153777.htm
  23. Chuyển đổi số kiến tạo những thành tựu ngành Hàng hải – Giao thông, accessed October 15, 2025, https://giaothong.tapchixaydung.vn/chuyen-doi-so-kien-tao-nhung-thanh-tuu-nganh-hang-hai-18325080510550857.htm
  24. Xây dựng chính sách hỗ trợ DN vận tải biển chuyển đổi hoàn toàn sang năng lượng xanh, accessed October 15, 2025, https://baochinhphu.vn/xay-dung-chinh-sach-ho-tro-dn-van-tai-bien…4802788.htm
  25. Một số giải pháp đổi mới công tác đào tạo thuyền viên Việt Nam hiện nay – Scholar DLU, accessed October 15, 2025, https://scholar.dlu.edu.vn/thuvienso/bitstream/DLU123456789/223588/1/CVb12S102016095.pdf
  26. THÔNG BÁO Về việc tuyển dụng công chức cho lực lượng thuyền viên và huấn luyện viên chó nghiệp vụ của Tổng cục Hải quan năm 2023, accessed October 15, 2025, http://customs.gov.vn:8228/index.jsp?pageId=3244&aid=182897&cid=5273
  27. PHỤ LỤC 01 MÔ TẢ VỊ TRÍ VIỆC LÀM, YÊU CẦU ĐIỀU KIỆN ĐỐI VỚI VỊ TRÍ VIỆC LÀM DỰ TUYỂN (kèm t – Cảng vụ Hàng hải Kiên Giang, accessed October 15, 2025, https://cangvuhanghaikiengiang.gov.vn/images/uploads/attach/…signed.pdf
  28. 4 khóa học trí tuệ nhân tạo online “đáng đồng tiền bát gạo” – CyberSoft Academy, accessed October 15, 2025, https://cybersoft.edu.vn/4-khoa-hoc-tri-tue-nhan-tao-online-dang-dong-tien-bat-gao/
  29. Top 11 khóa học AI tốt nhất năm 2025 (có học AI online miễn phí) – AskAny, accessed October 15, 2025, https://askany.com/blog/khoa-hoc-ai
  30. Top 5 khóa học AI miễn phí hay nhất 2025 – VDigital, accessed October 15, 2025, https://vdigital.vn/khoa-hoc-ai-mien-phi/
  31. Top 8 Khóa học AI miễn phí online chất lượng nhất 2025 – Khánh Hùng Academy, accessed October 15, 2025, https://khanhhung.academy/khoa-hoc-ai/
  32. 5 Khóa học về AI Online tốt nhất bạn không nên bỏ lỡ, accessed October 15, 2025, https://giadungnhatminh.com/khoa-hoc-ve-ai-online/
  33. Các loại chứng chỉ chuyên môn của thuyền viên tàu biển – Cà Mau, accessed October 15, 2025, https://pbgdpl.camau.gov.vn/cac-loai-chung-chi-chuyen-mon-cua-thuyen-vien-tau-bien.4207
  34. CẤP CHỨNG CHỈ THUYỀN VIÊN TÀU BIỂN – Chứng Chỉ Hướng Dẫn Viên Du Lịch, accessed October 15, 2025, https://chungchihuongdandulich.edu.vn/cap-chung-chi-thuyen-vien-tau-bien/933/
  35. Maritime cyber risk, accessed October 15, 2025, https://www.imo.org/en/ourwork/security/pages/cyber-security.aspx
  36. An ninh mạng ngành Hàng hải: An toàn cho vận tải biển, accessed October 15, 2025, https://mst.gov.vn/an-ninh-mang-nganh-hang-hai-an-toan-cho-van-tai-bien-197154527.htm
  37. Hiệp hội Vận tải biển container kỹ thuật số xuất bản Hướng dẫn an ninh mạng trên tàu, accessed October 15, 2025, https://mt.gov.vn/tk/tin-tuc/65313/hiep-hoi-van-tai-bien-container-ky-thuat-so-xuat-ban-huong-dan-an-ninh-mang-tren-tau.aspx
  38. Maritime Regulations and Cyber Security for Ships – Cydome, accessed October 15, 2025, https://cydome.io/imo-2021/
  39. Instructor-led Training – Maritime Cybersecurity, accessed October 15, 2025, https://www.maritime-cybersecurity.com/Maritime_Cybersecurity_Training.html
  40. A PRIMER ON IMO CYBER RISK MANAGEMENT GUIDELINES – ABS Group, accessed October 15, 2025, https://www.abs-group.com/content/documents/gated-resources/A_Primer_on_IMO_Cyber_Risk_Management_Guidelines.pdf
  41. Cyber security guidelines for ships – NATO Shipping Centre, accessed October 15, 2025, https://shipping.nato.int/nsc/operations/news/2016/cyber-security-guidelines-for-ships
  42. Cyber Risk Management – BIMCO, accessed October 15, 2025, https://www.bimco.org/regulatory-affairs/policy-positions/cyber-risk-management/
  43. CYBER SECURITY ONBOARD SHIPS, accessed October 15, 2025, https://www.maritimeglobalsecurity.org/media/1014/c-users-jpl-onedrive-bimco-desktop-guidelines_on_cyber_security_onboard_ships_version_2-0_july2017.pdf
  44. Industry publishes new and improved cyber security guidelines – ocimf, accessed October 15, 2025, https://www.ocimf.org/pt/news-and-events-6/news/……-new-and-improved-cyber-security-guidelines
  45. Cyber Security Workbook for On Board Ship Use – BIMCO, accessed October 15, 2025, https://www.bimco.org/products/publications/titles/cyber-security-workbook/
  46. Tuyển dụng Kỹ thuật viên – Maritime Electronics Joint Stock Company (MEC), accessed October 15, 2025, https://vnmec.com.vn/index.aspx?page=detail&id=292
  47. Chuỗi các hoạt động hưởng ứng Ngày Phụ nữ hàng hải quốc tế – 18/5, Ngày Thuyền viên thế giới, accessed October 15, 2025, https://vimaru.edu.vn/tin-tuc/chuoi-cac-hoat-dong-huong-ung-ngay-phu-nu-hang-hai-quoc-te-185-ngay-thuyen-vien-gioi-256-va
  48. Phụ nữ là một phần không thể thiếu của lực lượng lao động hàng hải – Da Nang Port, accessed October 15, 2025, https://danangport.com/phu-nu-la-mot-phan-khong-the-thieu-cua-luc-luong-lao-dong-hang-hai/?lang=en
  49. Một số quy định riêng đối với lao động nữ và đảm bảo bình đẳng giới, accessed October 15, 2025, https://binhphuoc.gov.vn/vi/stttt/binh-dang-gioi…binh-dang-gioi-1464.html

Lỗi: Không tìm thấy biểu mẫu liên hệ.